|
اخترشناسان رصد خانه اسمیت سانیون آریزونا به تازگی با بهره گیری از شبکه ای از تلسکوپ های خودکار مرتبط، موفق به کشف سیاره ای عظیم در فاصله چهارصد و پنجاه سال نوری از زمین شده اند.ساختار شگفت انگیز این سیاره برای دانشمندان هنوز هم در پرده ای از ابهام قرار دارد. جرم تازه کشف شده که HAT-P-1 نام دارد به دور ستاره مادر خود در صورت فلکی سوسمار در گردش است.بدین ترتیب اخترشناسان با گونه جدیدی از سیارات روبرو هستند.در حالی که HAT-P-1 با شعاعی در حدود 1.38 برابر شعاع سیاره مشتری ،سیاره ای عظیم به حساب می آید اما نزدیک به نیمی از جرم مشتری را دارا می باشد. گاسپر باکس از موسسه تلسکوپ فضایی هابل و همچنین مرکز اختر فیزیک هاروارد –اسمیت سانیون درباره کشف جدید می گوید: سیاره مور د نظر تنها یک چهارم چگالی آب را دارا می باشد ، به عبارت دیگر از یک توپ چوب پنبه ای عظیم هم سبک تر است. همانند سیاره زحل اگر اندازه آن مطرح نبود به راحتی در وان حمام جای می گرفت. سیاره HAT-P-1 در فاصله دوازده و نیم میلیون کیلومتری(یک دوازدهم فاصله زمین تا خورشید) از ستاره مادر ، هر چهار روز نیم یک بار به دور آن می گردد.هر بار که سیاره از مقابل ستاره عبور می کند به مدت دو ساعت به اندازه 1.5% از درخشش ستاره مادر کاسته می شود و پس از آن دوباره به درخشندگی سابق باز می گردد. ستاره مادر نیز خود عضوی از یک مجموعه ستاره ای دوتایی ADS 16402 است که با دوربین دوچشمی قابل مشاهده هستند.فاصله دو ستاره این مجموعه هزار و پانصد بار از فاصله زمین تا خورشید بیشتر است.این ستارگان با سنی در حدود 3.6 میلیارد سال شباهت بسیاری به خورشید دارند. اگر چه که سیاره تازه کشف شده دارای ساختاری متفاوت(چگالی اندک) در مقایسه با سیارات فراخورشیدی می باشد،اما سیاره ای یگانه نیست. در حالی که نخستین سیاره کشف شده کهHD 209458b نام دارد بنابر تئوری های فعلی از لحاظ اندازه 20% نسبت به آن چیزی که می بایست باشد بزرگتر است، سیاره HAT-P-1 بیست و چهار درصد از محاسبات فرار تر است. رابرت نیوز از مرکز اختر فیزیک هاروارد –اسمیت سانیون در این باره می گوید: از یازده سیاره ای که تاکنون از مقابل ستاره مادر عبور کرده اند ،این دو سیاره بسیار عظیم هستند و در عین حال دارای چگالی اندکی می باشند چیزی که با پیش بینی های نظریات فعلی مغایرت دارد. در حقیقت این کشف با ما می گوید در نظریاتی که هم اکنون پیرامون شکل گیری سیارات مطرح شده است ،نکته ای گم شده وجود دارد.
نظریه پردازان تئوری های گوناگونی را برای توجیه ساختار متفاوت این سیارات بیان نموده اند ،اما تا کنون هیچ یک از آنها موفقیتی در بر نداشته است.احتمالا یکی از دلایلی که می تواند باعث افزایش اندازه سیاره گردد وجود گرمای درونی اضافی است.البته گرمای سطحی که از مجاورت سیاره به ستاره مادر حاصل می آید نمی تواند باعث بروز چنین فرایندی شود.اگر این طور بود تمامی سیاراتی که از نزدیکی ستاره مادر خود عبور می کردند ،در حین گذر می بایست از لحاظ اندازه گسترش می یافتند. یکی از راه های هدایت انرژی به مرکز سیارت ،ایجاد انحراف در محور دوارن سیاره نسبت به صفحه چرخش آن به دور ستاره مادر است. همانند سیاره اورانوس در منظوه شمسی این انحراف می تواند به 90 درجه و یا بیشتر هم برسد.اگر سیاره ای که به ستاره مادر خود نیز نزدیک می باشد، در چنین حالتی قرار بگیرد حرارتی کشندی در درون آن بوجود می آید.اما با توجه به گفته های متیو هولمن اختر شناس رصد خانه اسمیت سانیون ، عاملی که بتواند باعث ایجاد چنین انحرافی در محور دوارن سیاره گردد چنان غیر عادی می نماید که شاید نتواند نحوه شکل گیری سیارات عظیم کشف شده را توجیه نماید. دیمیتر ساسیلو از مرکز اختر فیزیک هاروارد –اسمیت سانیون در این باره افزود :بر طبق نظریه دیگری که پیرامون ابعاد عظیم سیاره HD 209458b وجود دارد، ناشی از مدار غیر عادی سیاره به دور ستاره همدم خود می باشد که باعث ایجاد گرمای کشندی می شود.اما با توجه به مشاهدات کنونی این نظریه بسیار غیر محتمل می نماید. دانشمندان کماکان به مشاهده و بررسی سیاره HAT-P-1 خواهند پرداخت تا دلیلی قانع کننده برای اندازه عظیم و در حین حال چگالی اندک آن بیابند. دیمیتر ساسیلو در پایان افزود : تا زمانی که به ماهیت واقعی این سیارات دست نیابیم،آنها همچون معما در پرده ای از ابهام قرار خواهند داشت. شبکه HAT از شش تلسکوپ مرتبط در نقاط مختلف تشکیل شده است که چهار عدد از آنها متعلق به رصد خانه اختر فیزیک اسمیت سانیون در آریزونا است و دو تلسکوپ دیگر در ایالت هاوایی واقع شده اند.طراحی این شبکه نیز بر عهده گاسپر باکس بوده است. تلسکوپ های مرتبط به طریق روبوتیک در شب های صاف هدایت می شوند و هر کدام از آنها در هر نور دهی150 درجه از آسمان را پوشش می دهند. گروه تحقیقاتی HAT برای جستجوس سیارات فرا خورشیدی،ستارگانی که در دوره های خاصی به یک باره از درخششان کاسته می شود را مورد بررسی قرار می دهند.در هنگام گذر سیاره از مقابل ستره مادر ،در واقع برای ناظر زمینی یک خسوف جزئی روی می دهد.داده هایی که در هر گذر بدست می آید برای دانشمندان و اختر شناسان بسیار ارزشمند است،به بیان دیگر آنها می توانند با توجه به میزان کاسته شدن درخشش ستاره، اندازه واقعی سیاره را تعیین کنند و یا با بررسی میزان تاثیر گرانش سیاره بر ستاره، جرم و در نتیجه چگالی آن را محاسبه نمایند.تعیین میزان تاثیر گرانش سیاره HAT-P-1’s بر ستاره ADS 16402 توسط دبرا فیشر از دانشگاه ایالتی فلوریدا نجام شد. دانشمندان مرکز اختر فیزیک هاروارد –اسمیت سانیون متشکل از شش گروه به بررسی منشا ، تکامل و سرنوشت نهایی کیهان می پردازند. کشف سیاره HAT-P-1 و همچنین نتایج تحقیقات مرتبط با آن در ژورنال اختر فیزیک نیز به چاپ رسیده است. منبع خبر:آسمان پارس. |
از باز دیدکنندگان عزیز خواهشمند است مرا با نظرات خود راهنمایی کنید .
در صورت درخاست عکس نیز گذاشته میشود
چگونه فضانورد شویم؟
تاریخچه فضانوردی
وقتی که جنگ سرد ما بین بلوک شرق و غرب به اوج خود رسیده بود و کشورهای هر دو بلوک درصد بودند تا بیش از پیش مراقب یکدیگر باشند. یکی از سیاستمداران شوروی سابق پیشنهاد فعالیتهای فضایی برای تحت نظر گرفتن طرفهای مقابل را ارایه کرد. طبق طرح روسها یک فضاپیما به فضا پرتاب می شد و به نوعی در مدار زمین قرار می گرفت و چون هیچ مانع فیزیکی ما بین این وسیله و زمین نبود به راحتی می شد بلوک غرب را تحت نظر گرفت. برای انجام این کار می بایستی از افراد واجد شرایط نیز استفاده می شد. اما در ابتدا که هنوز هیچکس از شرایط زیست محیطی و ادامه حیات موجودات زنده در خارج از جو مطمین نبود دانشمندان روسی تصمیم گرفتند تا یک سگ زنده را به فضا پرتاب کنند.
یوری گاگارین
بنابراین سگی که بعدها به نام هاش پاییز(سگ بی سروصدا) معروف شد به وسیله یک سفینه کوچک به فضا پرتاب شد که پس از یک دور چرخیدن در مدار زمین به سلامت به زمین بازگشت. در پی این آزمایش بسیار موفقیت آمیز روسها تصمیم گرفتند انسان را هم به فضا بفرستند. به دلیل اینکه فضاپیما به نوعی یک وسیله پرنده تلقی می شد شخصی که با این وسیله به فضا می رفت می بایستی خلبان باشد. بنابراین اولین شخصی که به فضا رفت یک خلبان نیروی هوایی ارتش شوروی سابق به نام یوری گاگارین بود.
به این ترتیب فصل جدیدی در کشف ناشناخته ها گشوده شد. کشورهای بلوک غرب نیز در پی آزمایشهای موفقیت آمیز روسها تصمیم گرفتند اکتشافات فضایی خود را آغاز کنند. به این ترتیب روسها به عنوان هسته اصلی اکتشافات فضایی بلوک شرق و آمریکایی ها به عنوان هسته اصلی اکتشافات فضایی بلوک غرب در این زمینه با یکدیگر به رقابت پرداختند. هر کدام از مراکز فضایی ( شهر فضانوردان در شوروی و ناسا در آمریکا) شرایط ویژه خود را برای جذب و آموزش خلبانان تعیین کردند. این شرایط با توجه به نوع کاری که از فضانوردان انتظار می رفت تعیین می شد. بطور کلی فراهم کردن شرایط ادامه حیات موجودات زنده در فضا کار بسیار دشوار و پیچیده ای است. به همین دلیل بیشتر ماموریت ها و اکتشافات فضایی روسها با استفاده از سفینه های بدون سرنشین انجام می شد.
شرایط فیزیکی
بطور کلی فضانوردان از میان داوطلبان بسیاری که برای این کار تقاضا می دهند انتخاب می شوند. همه کسانی که انتخاب می شوند باید از شرایط جسمانی و روحی و روانی ویژه ای برخوردار باشند. ناسا و هر مرکز فضایی دیگر به دنبال افرادی هستند که کار را در اولویت فعالیتهای زندگی خود قرار بدهد.
فضانوردان باید از شرایط جسمانی مطلوب همانند خلبانان برخوردار باشند. البته اصلاح دید با استفاده از عینک یا لنز یا جراحی های ویژه که برای اصلاح دید به کار می رود مانعی برای فضانورد شدن نیست. به عبارت دیگر ناسا از این نظر محدودیتی برای فضانوردان قایل نمی شود.
آزمایشها و معاینه های پزشکی در خود مرکز فضایی انجام می شود و هر کدام از مراکز فضایی استانداردهای پزشکی خود را اعمال می کنند.
شرایط تحصیلی
به دلیل گسترده شدن اکتشافات فضایی و همچنین بیشتر شدن کار و ماموریت فضانوردان شرایط تحصیلی فضانوردان نیز تغییر پیدا کرده است. امروزه بیشتر فضانوردان دارای مدارک فوق لیسانس و دکترا هستند. زیرا مطالبی را که آنها باید در طی پنج سال دوره شبانه روزی فضانوردی بیاموزند بسیار پیچیده و فشرده است. داشتن یک زمینه تحصیلی مناسب می تواند به آنها کمک کند تا مطالب را بهتر بیاموزند.
نوع مدرک تحصیلی بستگی دارد به کاری که به فضانورد محول می شود. به عنوان مثال در ماموریتهای فضایی که در ناسا انجام می شود تعدادی از فضانوردان که متخصص ماموریت نام دارند برای انجام آزمایشهای ویژه ای به فضا می روند. در میان آنها پزشک-بیولوژیست-فیزیکدان-شیمیدان-کارشناس ستاره شناس-زیست شناس-گیاه شناس و… دیده می شود.
متخصصان ماموریت خلبان نیستند بلکه افراد متخصصی هستند که برای انجام ماموریتهای ویژه ای به فضا می روند. زیرا در گذشته فضانوردان که شرایط جسمانی لازم را برای رفتن به فضا داشتند پزشک یا دانشمند نبودند. به همین ترتیب نیز دانشمندان و پزشکان نیز شرایط لازم را برای رفتن به فضا نداشتند. در نتیجه تعدادی متخصص از رشته های مختلف که شرایط فیزیکی لازم را برای رفتن به فضا دارند جذب شدند تا پس از گذراندن دوره پنج ساله فضانوردی بتوانند خواسته های دانشمندان را در فضا اجرا کنند. این افراد که زمینه تحصیلی لازم را برای این کار دارند دوره کامل ماموریتی را که می خواهند انجام بدهند می گذرانند. از طرف دیگر گروه دیگری از فضانوردان که خلبان هستند و دوره فضانوردی را می گذرانند هدایت سفینه فضاپیما را بر عهده دارند. این افراد نیز دست کم فوق لیسانس در یکی از رشته های مهندسی را دارند. به طور کلی فضانوردان می بایستی از زمینه تحصیلی برجسته ای بر خوردار باشند تا بتوانند دوره بسیار فشرده فضانوردی را که به صورت شبانه روزی است و حدود پنج سال طول می کشد را پشت سر بگذارند. معمولا” فضانوردان که کلاس های خود را در ایا لت های فلوریدا و تگزاس و کالیفرنیا می گذرانند در خوابگاه زندگی می کنند. آنها مجاز نیستند تا همراه خانواده شان زندگی بکنند.
کلاسها بسیار فشرده و گاهی اوقات تا بیست ساعت در روز هم طول می کشد. استادان که خودشان دانشمندان رشته مربوطه محسوب می شوند به صورت خلاصه به مطالب اشاره می کنند و داوطلبان فضانوردی با مطالعاتی که در ساعت های خارج از کلاس انجام می دهند جزییات مطالب را می آموزند.
در خلال برنامه های آموزشی تحصیلی برنامه های ورزشی و بدنسازی نیز وجود دارد که باید گذرانده بشوند. داوطلبان مجاز هستند فقط در صورت بروز شرایط اضطراری محل آموزشی را ترک کنند و به نزد خانواده خود بروند. اگر به هر دلیلی داوطلب فضانورد به خاطر گذراندن دوره فضانوردی دچار مشکلات بشود باید از ادامه دوره انصراف بدهد یا اینکه خانواده خود را ترک کند. به این ترتیب داوطلب فضانوردی باید با خانواده اش هماهنگی و توافق کامل داشته باشد. یکی از مراحل استخدام داوطلبان مصا حبه با اعضای خانواده شخص مورد نظر می باشد. در صورتی که گروه انتخاب کننده اعضای خانواده را واجد شرایط نداند شخص مورد نظر برای گذراندن دوره فضانوردی انتخاب نخواهد شد.!
در سال 1960 یک گروه 20 نفره پس از معاینات بسیار از میان خلبانان زبده شوروی برای سفر به فضا انتخاب شدند . از میان این گروه 13 تن بعدها به فضا راه یافتند و مردم دنیا با نام آنان آشنا شدند اما 7 نفر باقیمانده سال‌ها در پرده ابهام باقی ماندند. از میان این 7 تن یکی از همه بدشانس‌تر بود و سرنوشت بسیار تلخی داشت. در یک شبانگاه مسکو "گریگوری نلیوبف" و دو تن از دوستان فضانوردش به نام‌های "مارس رافیکف" و "ایوان آنیکیف" که مخفیانه دمی به خمره زده بودند در یک حادثه با پلیس درگیر شدند. هر سه مست بودند و نلیوبف پلیس را مضروب کرد. پس از آن که مقامات امنیتی دخالت و آنان را از زندان آزاد کردند. نلیوبف جزو سه نفر اولی بود که باید به فضا سفر می کرد و بر اساس طبقه بندی آن زمان عضو علی‌البدل گاگارین برای اولین سفر به فضا محسوب می‌شد. "سرگئی کارالیف" سرپرست وقت کیهان‌نوردی شوروی از این فضانورد خواست که برای عذرخواهی با پلیس مضروب ملاقات کند. نلیوبف که نسبت به جایگاه خود اطمینان داشت حاضر به این کار نشد و در نهایت کارالیف به او دو راه پیشنهاد کرد: عذر خواهی یا اخراج از گروه کیهان نوردان. نلیوبف زیر بار عذرخواهی نرفت و از گروه استعفا داد. دو همکارش که در جریان شرکت داشتند تهدید کردند که اگر او از جمع فضانوردان اخراج شود آنان نیز گروه را ترک خواهند کرد. کارالیف دستور اخراج هر سه نفر را صادر نمود.
به این ترتیب این سه تن گروه را ترک کردند و چهره‌های آنان نیز از عکس‌ها حذف شد ! نلیوبف سخت سرخورده شده بود و شروع به تمرد در کار کرد. سرانجام در اثر کارشکنی‌های بسیار، او را به یک پادگان نظامی در خاور دور شوروی اعزام و در حقیقت تبعید کردند. این موضوع برای نلیوبف که روزی در آستانه رسیدن به شهرت جهانی بود، سخت گران آمد و اثر نامطلوبی بر وی گذاشت تا آنجا که به یک دائم‌الخمر تبدیل شد. بالاخره یک روز در حالی که به شدت مست بود ماشینش در منطقه‌ای ممنوعه از راه‌آهن متوقف شد (و شاید متوقف کرد) و بر اثر تصادف با قطار ار بین رفت. مسئولان وقت اتحاد جماهیر شوروی که به کیهان‌نوردی همچون ابزار تبلیغاتی مؤثری نگاه می‌کردند، حضور نام فردی همچون نلیوبف را در لیست پرافتخار پیشتازان سفر به فضا تحمل نکرده و هرگونه اثری از وی را در فعالیتهای فضایی این کشور پاک کردند. امروز بر روی سنگ قبر نلیوبف هیچ اثری از افتخارات گذشته وی به چشم نمی‌خورد و به این ترتیب کسی که می‌رفت تا نامش بعد از گاگارین و تیتف با افتخار در تاریخ فضانوردی ثبت شود به دلیل غرور بیجا بکلی حذف شد. سال‌ها بعد عکس‌های سانسور نشده او منتشر گردید و مشخص شد که چگونه او را حتی در عکس‌ها هم حذف کرده بودند.
